2019-02-12
15 lutego przypada kolejna rocznica śmierci Sługi Bożej ksieni Magdaleny Mortęskiej. Wielka reformatorka żeńskiego życia zakonnego w Polsce zmarła w 1631 r. w klasztorze w Chełmnie.
Zapraszamy do wspólnej modlitwy w intencji beatyfikacji m. Magdaleny Mortęskiej. Msza św. w tej intencji zostanie odprawiona w sobotę 16 lutego o godz. 18.30 w kaplicy w Mortęgach.
Modlitwa o łaski za wstawiennictwem m. Magdaleny Mortęskiej
Przywołajmy kilka podstawowych faktów z życia i powołania zakonnego Magdaleny Mortęskiej.
Powołanie
Urodziła się w 1554 r. w miejscowości Pokrzywno, niedaleko Grudziądza, jako najmłodsza z dzieci podkomorzego chełmińskiego Melchiora Mortęskiego i Elżbiety Kostczanki ze Sztemberku. Jej brat Ludwik był wojewodą chełmińskim. Po śmierci matki ok. 1558 r. była wychowywana przez ciotkę starościnę Wulkowską, która mieszkała w miejscowości Topolno koło Świecia. Do domu rodzinnego powróciła na przełomie 1566/1567 r. Chciała wstąpić do klasztoru benedyktynek w Chełmnie, jednak spotkało się to ze sprzeciwem ojca. Podejmował on różne działania, aby plany zakonne wybić córce z głowy, np. zabronił jej nauki czytania. Ona jednak trwała w swoich postanowieniach, a przy tym potajemnie uczyła się czytać i pisać. W czasie adwentu w 1578 r. uzyskała od ojca zgodę na spędzenie pewnego czasu w klasztorze w Chełmnie.
Kiedy Magdalena przekroczyła próg klasztoru, nie chciała go już opuścić. Początkowo wywołało to niezadowolenie i sprzeciw ojca, jednak po kilku miesiącach uszanował on decyzję córki. 4 czerwca 1579 r. Magdalena złożyła śluby zakonne wraz z 12 innymi nowicjuszkami.
Droga zakonna M. Mortęskiej była nadzwyczaj dynamiczna, co wyrażało się między innymi w tym, że bardzo szybko zaczęła ona piastować różne funkcje. Już w 1579 r. została ksienią klasztoru chełmińskiego. Napływ nowicjuszek pozwolił na energiczny rozwój nie tylko domu chełmińskiego, ale także na powstanie nowych fundacji, które odwoływały się do doświadczenia życia zakonnego właśnie tego klasztoru.
Reformatorka życia zakonnego
Pojawienie się M. Mortęskiej w chełmińskim klasztorze to początek dynamicznych zmian. W 1605 r. ksieni otrzymała od Stolicy Apostolskiej zatwierdzenie nowej reguły, a co się z tym wiązało, zgodę na kontynuowanie dzieła reformy. Decyzja ta była początkiem powstania nowej jakości życia mniszek benedyktynek w Polsce. Klasztory, które funkcjonowały w oparciu o jej kryteria, tworzyły coś na kształt kongregacji, którą potocznie nazywamy kongregacją chełmińską. Reforma podjęta przez ksienię Magdalenę Mortęską objęła w sumie 22 klasztory.
Wizja i droga odnowy życia zakonnego realizowane przez ksieni Magdalenę oparte były nie tylko na powrocie do ścisłej obserwancji benedyktyńskiej, ale także na obowiązku kształcenia mniszek. Poza tym benedyktynki chełmińskie zaangażowały się bardzo w prowadzenie przy klasztorach szkół dla panien.
Przytoczmy w tym miejscu słowa wybitnego historyka kościoła prof. Karola Górskiego, który w taki sposób opisał znaczenie sióstr benedyktynek, reformy Magdaleny Mortęskiej, w dziele wychowania dziewcząt w okresie nowożytnym w Polsce: Można powiedzieć, że tak jak jezuici przez wychowanie młodzieży męskiej pochodzącej ze szlachty i mieszczaństwa zapewnili w dużej mierze triumf reformy trydenckiej w Polsce, tego samego dokonały benedyktynki na polu wychowania kobiet.
Umarła panna ksieni
Ksieni zmarła 15 lutego 1631 roku. W Kronice benedyktynek poznańskich czytamy: Umarła panna ksieni w dzień sobotni dnia 15 lutego, panna i matka nasza, która przeżyła wiek życia swego w świątobliwości, jasnemi cnotami swemi i świeżem przykładem wszystkiem nam zostawszy. Poszła po zapłatę sobie wiecznie zgotowaną, której wysokich cnót nie poważymy się namniej opisywać w tych księgach klasztoru naszego.
Biograf ksieni, jezuita o. Stanisław Brzechwa podaje, że przed śmiercią chorowała ona zaledwie cztery tygodnie, nic jednak nie wiemy o tym, jaka to była choroba. Ksieni została pochowana przed wielkim ołtarzem w kościele klasztornym w Chełmnie. W połowie XX w. jej ciało przeniesiono do krypty przygotowanej przy lewej nawie.
Dk. Waldemar Rozynkowski